Z naszych dziejów - 75 rocznica utworzenia Armii Krajowej (AK)

Armia Krajowa (AK) to największa polska organizacja konspiracyjna działająca na terenach okupowanej Polski w okresie II wojny światowej. Powstała 14 lutego 1942 r., tj. 75 lat temu, w rezultacie przekształcenia Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) i scalenia różnych konspiracyjnych organizacji zbrojnych walczących z okupantami Polski.
Jako organizacja wojskowa podporządkowana była rządowi emigracyjnemu w Londynie. Głównym celem AK było rozwinięcie systemu organizacyjnego przygotowującego podległe oddziały do wybuchu powstania powszechnego przeciw okupantom hitlerowskim. Na bieżąco przeprowadzała ogromną ilość akcji bojowych, dywersyjno-sabotażowych, wywiadowczych, niszczenia linii kolejowych, odbijania więźniów politycznych, likwidowania zbrodniarzy hitlerowskich, zdrajców i konfidentów oraz stawania w obronie polskiej ludności cywilnej.

Armia Krajowa była fenomenem ruchu oporu w okupowanej przez Niemców Europie. Stan ewidencyjny AK na dzień 1 marca 1944 r. wynosił aż 389 129 żołnierzy, a siły bojowe działające w latach 1942 – 1945 szacowane są na ok. 590 000 żołnierzy Polski Podziemnej. Komendantami głównymi AK byli generał STEFAN ROWECKI pseudonim „GROT” do 30.06.1943 r. i jego następcą został generał TADEUSZ KOMOROWSKI pseudonim „BOR” do 02.10.1944 r., a po kapitulacji powstania warszawskiego generał LEOPOLD OKULICKI pseudonim „NIEDŹWIADEK”, który to 19.01.1945 r. wydał rozkaz o rozwiązaniu AK.

Pamiętajmy także o tym, że do tych chlubnych kart historii walki z hitlerowski okupantem złotymi zgłoskami wpisali się także ówcześni mieszkańcy Naszej Gminy. W strukturach organizacyjnych AK Polskiego Państwa Podziemnego w Obwodzie PŁOŃSK działał OŚRODEK „FALA”, w skład którego wchodziły trzy konspiracyjne placówki: SIELEC, WYCHÓDŹC I NARUSZEWO. Komendantem Sztabu Związku Walki Zbrojnej obejmującym te Placówki i częściowo Sarnowo był porucznik LUDWIK DŁUŻNIEWSKI pseudonim „NADZIEJA” zamieszkały w Gawarcu Dolnym, gmina Czerwińsk nad Wisłą. 

Wielu tych naszych Bohaterów zapłaciło za konspiracyjną działalność najwyższą cenę, oddali swe młode życie w walce o Polskę wolną i niepodległą z hitlerowskim okupantem. Wśród nich także ich Komendant LUDWIK DŁUŻNIEWSKI pseudonim „NADZIEJA”. O tych tragicznych wydarzeniach napiszemy później.

CZEŚĆ I CHWAŁA BOHATEROM

foto: www.wikipedia.pl

STEFAN ROWECKI, pseudonim „GROT” (1895 – 1944) generał, pierwszy komendant AK od 1942r. do 30.06.1943r., kiedy to został aresztowany przez Niemców w Warszawie i rozstrzelany w Sachsenhausen w 1944r. wkrótce po wybuchu powstania warszawskiego. W okresie odzyskania niepodległości był oficerem Legionów Polskich, w kampanii wrześniowej w 1939r. dowódcą brygady pancerno-motorowej, potem w okresie okupacji hitlerowskiej komendantem Związku Walki Zbrojnej (ZWZ).

foto: www.wikipedia.pl

KOMOROWSKI TADEUSZ, pseudonim „BÓR” (1895-1966), generał, od 2 lipca 1943r. po aresztowaniu Stefana „Grota” Roweckiego komendant główny AK do dnia kapitulacji powstania warszawskiego, tj. 02.10.1944r.Po kapitulacji powstania więzień niemieckiego obozu jenieckiego, który jak wielu innych po jego wyzwoleniu przez wojska aliantów pozostał już na emigracji.

foto: www.leopoldokulickilegungenkomendant.blogspot.com

OKULICKI LEOPOLD, pseudonim „NIEDŹWIADEK” (1898-1946), generał, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko – bolszewickiej w 1920r., potem kampanii wrześniowej w 1939r., od 1940r. komendant ZWZ na terenach okupowanych przez Rosję Sowiecką, szef sztabu armii generała ANDERSA. Wiosną 1944r. przerzucony do kraju i po upadku powstania warszawskiego został ostatnim komendantem AK, którą rozwiązał 19.01.1945r. Aresztowany przez służby sowieckie i skazany w procesie moskiewskim na 10 lat więzienia, potem zamordowany i pogrzebany w nieznanym miejscu najprawdopodobniej przez Sowietów.

foto: www.wikipedia.pl

WITOLD PILECKI pseudonim „Witold”, „Druh” – (1901 – 1948) rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego

foto: www.wazynska.com

LUDWIK DŁUŻNIEWSKI, pseudonim „NADZIEJA”, porucznik (1906 – 1943), komendant Sztabu Związku Walki Zbrojnej OŚRODKA „FALA” obejmującego Placówki – SIELEC, WYCHÓDŹC, NARUSZEWO i częściowo Sarnowo. Późniejszy komendant Obwodu Płońskiego Armii Krajowej. Mieszkaniec Gawarca Dolnego, gmina Czerwińsk nad Wisłą. Zginął w czasie ucieczki z transportu więźniów do Nowego Dworu Mazowieckiego pod Zakroczymiem w dniu 6 lutego 1943r. Organizator, siatki konspiracyjnej na terenie Gminy Sielec, Wychódźc i Naruszewo.

foto i opis zdjęcia: www.wikipedia.pl

Miejsce akcji – Aleje Ujazdowskie przy skrzyżowaniu z ul. Chopina, widok w kierunku placu Na Rozdrożu. Po prawej za drzewami widoczny pałacyk Rzyszczewskich i kamienica Maurycego Spokornego

Akcja Kutschera słynna w kraju brawurowa likwidacji zbrodniarza hitlerowskiego generała SS, szefa policji dystryktu warszawskiego F. Kutscherę zwanego KATEM WARSZAWY przeprowadzona 1 lutego 1944r. i zakończona sukcesem zgładzenia zbrodniarza odpowiedzialnego za masowe egzekucje setek warszawiaków.

foto: www.wikipedia.pl

POWSTANIE WARSZAWSKIE – heroiczny zryw walki o wolność stoczony w Warszawie siłami Okręgu Warszawskiego AK w dniach od 1 sierpnia do 2 października 1944r. Bezprzykładny obraz bohaterstwa żołnierzy AK ale i zdrady sojuszników: Zachodu i Armii Radzieckiej stojącej biernie na Pradze po drugiej stronie Warszawy. Ogrom poległych, ogrom zniszczeń Warszawy, heroizm walczących i obojętność Zachodu i Sowietów.

foto: www.wikipedia.pl

ZNAK POLSKI WALCZĄCEJ – „KOTWICA” – znak graficzny, symbol oporu Polski Walczącej malowany na ścianach w ramach akcji tzw. „małego sabotażu, podtrzymywał na duchu, dawał nadzieję, zwalczał apatię i przygnębienie okupacją hitlerowską. „Polska Walczy” – przypominał zarówno Polakom, jak również niemieckim okupantom.